با تضعیف شدید تقاضا در پس همه‌گیری جهانی ویروس کرونا قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی کاهش‌های قابل توجهی داشتند، حال بعد از گذشت چند ماه نرخ محصولات شیمیایی روند صعودی خود را آغاز کردند. در چند ماه گذشته نرخ جهانی پی وی سی (pvc) با افزایش چشم‌گیری روبه‌رو بوده است به‌طوری که در زمان نگارش این تحلیل قیمت آن به ۱,۴۰۰ دلار نیز رسیده است.
در تحلیل زیر به بررسی عوامل موثر بر رشد قیمت پی وی سی PVC می‌پردازیم:
کمبود کانتینر در حمل و نقل دریایی
یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار بر قیمت پی وی سی را می‌توان کمبود کانتینر در سیستم حمل و نقل دریایی دانست. عدم تعادل تجاری کانتینری در درجه‌ی اول به دلیل افزایش واردات به آمریکا و اروپا در ژوئیه و آگوست، بعد از دوران قرنطینه، رخ داده است. کمبود کانتینر در هر سایز و اندازه‌ای وجود دارد. طبق گفتۀ جان مونرو مشاور NVOs، تعداد ۹ بندر از بندرهای چین دچار کمبود شدید کانتینر هستند و این امر باعث شده که صادرکنندگان بدون توجه به اندازه و مقدار بار و صرفه اقتصادی، از هر سایز کانتینری که در دسترس است استفاده کنند.
علاوه بر این، طوفان و مه در چین، کره جنوبی و ژاپن باعث به هم خوردن برنامۀ کشتی‌ها شده و در برخی موارد به خاطر جلوگیری از حوادث ناشی از بدی آب و هوا برنامه کشتی‌های لاینر تغییر کرده که این امر خود باعث دامن زدن بیشتر به مشکل انتقال کانتینرها و کمبود کانتینر در بنادر می‌شود. در حال حاضر شرکت‌های حمل و نقل برای انتقال کانتینرهای خالی به آسیا، به ویژه به چین، دچار مشکل شده‌اند .در پی کمبود کانتینر در آسیا رشد قیمت‌های حمل و نقل دریایی را شاهد بوده‌ایم. هزینه حمل یک کانتینر ۴۰ فوتی از شانگهای به بندر روتردام هلند از مرز ۴,۵۰۰ دلار عبور کرده و این در حالی است که میانگین ۵ ساله آن حدود ۱,۶۰۰ دلار است.
یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در رشد قیمت pvc در آسیا افزایش هزینه‌های حمل و نقل در صنعت کشتیرانی دانست که ناشی از تعطیلی برخی شرکت‌های فعال در این حوزه می‌باشد. به گزارش پترو تحلیل، طبق گفته ترانک ملور، تحلیلگر ارشد، و متخصص محصولات در گروه کشتیرانی کلارکسون: ” در ژوئن شاهد آن بودیم که حدود ۱۲ درصد از ظرفیت کشتیرانی جهانی تعطیل شد. به دنبال آن، به دلیل سرعت پایین راه‌اندازی مجدد این ظرفیت، آن‌ها قادر نبودند تا جوابگوی بهبود تقاضای غیرمنتظره در سه‌ماهه سوم و چهارم به خصوص از چین شوند که فعالیت‌های تولیدی و صادرات کانتینری خود را افزایش داد. “دسترسی به کانتینرها به دنبال درگیر بودن بسیاری از آن‌ها در کانال سوئز یا در زنجیره توزیع یا کاهش سرعت جابه‌جایی بارها به دلیل کمبود نیروی انسانی در نتیجه قرنطینه‌های ناشی از ویروس کرونا مختل شده است.
وضعیت کلی در بازار چین با روند مثبتی همراه است. تقاضا برای pvc بالا بوده و قیمت داخلی آن همچنان صعودی پیش‌بینی می‌شود. قیمت pvc بر پایه کاربید ۱,۱۱۰-۱,۱۵۰ دلار در هرتن FOB چین است.
تعمیرات خارج از برنامه و برنامه‌ریزی شده شرکت‌ها
میزان عرضه و تقاضا خود را به حالت تعادل می‌رسانند، ولی در مواقعی شاهد آن هستیم که شرکت‌ها برای تعمیراتی از پیش مشخص شده میزان عرضه خود را کاهش می‌دهند. یا خط تولید محصول با مشکل مواجه شود و شرکت را مجبور به تعمیرات خارج از برنامه هدایت کند. خروج شرکت‌ها از روند تولید عرضه را کاهش داده باعث افزایش قیمت محصول می‌شوند.
شرکت rafnes در نروژ در اواخر ماه اوت در سیستم برق رسانی دچار مشکل شده است که زمان لازم برای تعمیر و راه‌اندازی مجدد آن قابل محاسبه و پیش‌بینی نیست. ادامه فعالیت این شرکت برای تولید pvc و vcm بعد از احیای خط تولید ممکن می‌شود. شرکت‌های شمال اروپا که مواد اولیه خود (vcm) را از این شرکت تهیه می‌نمودند نیز دچار مشکل شده‌اند و تا زمان شروع فعالیت مجدد این شرکت با مشکل تامین مواد اولیه مواجه خواهند بود. همچنین شرکت اسپولانا در چک‌اسلواکی نیز دچار خطای راکتور شد که تولید خود را متوقف کرد.
با افزایش مصرف در صنایع پایین دستی و عدم تولید دوباره شرکت‌ها به دنبال اورهال، رقابت برای حجم‌های باقیمانده افزایش یافت. با امید اثربخشی واکسن کرونا افزایش تولیدات پایین دستی، ساخت و ساز و ماشین‌سازی، تقاضا برای این محصول همچنان در اروپا بالا خواهد بود. اما شرکت‌های Rafnes و spolana که برای تعمیر از چرخه تولید خارج شدند عرضه را با کمبود مواجه می‌سازند که این روند افزایش تقاضا و کاهش عرضه باعث افزایش قیمت PVC خواهد شد.
کمبود مواد اولیه
فرایند شیمیایی که برای ساخت PVC انجام می‌شود، شامل فرایند پلیمریزاسیون مونومرهای PVC است؛ در فرآیند پلیمریزاسیون، مولکول‌های مونومر به هم متصل شده و زنجیره‌های بلند پلیمری (ماکرومولکول) تشکیل می‌شوند. پلیمر PVC، از مونومر وینیل کلرید (Vinyl Chloride Monomer) که به vcm معروف است، ساخته شده است.
طوفانی در لوئیزیانا باعث از کار افتادن نیروگاه کارخانه‌های تولید مواد شیمیایی Westlake شد و این شرکت را وادار به اعلام موقعیت فورس ماژور در کل تولیدات vcm و pvc آمریکای شمالی کرد. مشکل مواد اولیه برای تولید پی وی سی باعث ایجاد یک موقعیت فورس ماژور برای دو کارخانه پلاستیک فرموسا در آمریکا شد. کمبود مواد اولیه برای تولید پی وی سی باعث افزایش قیمت pvc در این منطقه شده است.
تغییرات آب و هوایی و بارش‌های فصلی
عموما بارش‌های فصلی در سه ماهه سوم سال افزایش می‌یابد که این افزایش‌ها باعث بالا آمدن سطح آب در بندرها می‌شود. اگر سطح آب در بندرها به حدی بالا بیاید که کشتی‌ها قادر به پهلو گرفتن در بندرها نباشند، تخلیه بار کشتی‌ها را مختل می‌کند. مشکلی که در این فصل باعث کاهش عرضه در بازارهای آسیایی می‌شود. باران‌های موسمی در کشورهایی مانند تایلند و سایر کشورهای جنوب شرق آسیا به اوج خود می‌رسد. بالی و سایر مناطق اندونزی شاهد بارش‌های بیشتری هستند. بارش‌ها حدودا در اواسط نوامبر شروع می‌شوند.
از مشکلاتی که در هند روند قیمتی PVC را صعودی کرده است، میزان عرضه آن به بازار است. حمل و نقل کانتینرهای در حال بارگیری در بنادر میزان عرضه را در بازار محدود کرده‌اند. افزایش قیمت‌های حمل نقل باعث شده pvc به قیمت ۱,۱۸۰ – ۱,۲۸۰ دلار در هر تن CFR هند برسد. به گزارش پتروتحلیل، شنیده می‌شود که رزین تایوانی ۱,۳۸۰ دلار بر تن CIF هند قیمت‌گذاری شده است.
تقاضا در آسیا شرقی افزایش داشته است. اندونزی دارای روندی صعودی در تقاضای خود بوده که علت آن بارش‌های فصلی در بندرهای این کشور بوده که جابه‌جایی کانتینرها را با مشکل مواجه کرده است و کمبود کانتینر باعث شده تا تامین کالا در این منطقه کم باشد. نرخ حمل بار در کوتاه مدت باعث روند افزایشی pvc در این منطقه شده است. پی وی سی تایوان و تایلند با قیمت ۱,۰۸۰ – ۱,۱۰۰ دلار در هر تن CFR SEA و ۱,۱۲۰ – ۱,۲۴۰ دلار در هر تن CFR SEA برای فروش موجود است.
تحلیلگر: علیرضا شاه‌محمدی
