پالایشگاهها در ایران
پالایشگاه نفت امام خمینی شازند
پالایشگاه امام خمینی شازند، یکی از پالایشگاههای ایران است، که در استان مرکزی و در شهرستان شازند واقع شدهاست. این پالایشگاه از شرکتهای فرعی شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران میباشد، که به عنوان بزرگترین پالایشگاه تک واحدی ایران، در سال ۱۳۷۲ با ظرفیت اسمی 150.000 بشکه در روز، راهاندازی گردید. این پالایشگاه نخستین پالایشگاهی است که کار مطالعه و عملیات اجرای آن در نخستین سال پس از جنگ ایران و عراق آغاز شد. پس از مدتی ظرفیت تولید پالایشگاه به 171.000 بشکه در روز رسید. با توجه به تغییر الگوی مصرف محصولات نفتی کشور از محصولات میان تقطیر به بنزین و همچنین ارتقاء کیفیت محصولات تولیدی مطابق با الزامات زیست محیطی و استانداردهای بینالمللی مسئولان را بر آن داشت که طرح افزایش ظرفیت و بهبود کیفیت فرآورده های پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند را تصویب و ابلاغ نمایند. با اجرای این طرح ظرفیت تولید پالایشگاه از 170.000 بشکه در روز به 250.000 بشکه در روز افزایش یافته است. همچنین تولید بنزین به میزان 12 میلیون لیتر در روز در ازاء کاهش تولید نفت کوره افزایش مییابد. درحالیکه خوراک پالایشگاه از 100 درصد نفت خام شیرین و سبک به مخلوط 55 درصد سبک و 45 درصد نفت خام سنگین تغییر می یابد.
محصولات :
گاز مایع، بنزین پایه، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره
شرکت پالایش نفت اصفهان
شرکت پالایش نفت اصفهان فعالیت خود را در زمینه پالایش نفت خام و تولید فرآوردههای نفتی و تامین خوراک صنایع پایین دستی (شرکتهای پتروشیمی اصفهان، پتروشیمی اراک، نفت سپاهان، پالایش نفت جی و صنایع شیمیایی ایران) از سال ۱۳۵۸ آغاز نمود. این شرکت در منطقهای با مساحت کل ۳۴۰ هکتار و دارا بودن فضای سبز به مساحت ۵/۱۱۴ هکتار، در شمال غربی اصفهان واقع شده است. شرکت پالایش نفت اصفهان در طی سالها شاهد پیشرفتهای بسیاری بوده، به طوری که از سالهای آغازین دهه ۶۰، ظرفیت پالایش نفت خام این شرکت با افزایش ۸۵ درصدی نسبت به ظرفیت طراحی آن از 200.000 بشکه در روز به بیش از 375.000 بشکه افزایش یافته است.
شرکت پالایش نفت اصفهان به عنوان تامینکننده خوراک پنج شرکت بزرگ تولیدی نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا میکند. وکیوم باتوم، هیدروکربورهای بدون شاخه، نفتا، مخلوط آروماتیکهای سبک و روغن پایه به عنوان محصولات ویژهای هستند که خوراک شرکتهای نفت جی، صنایع شیمیایی ایران، پتروشیمی اراک، پتروشیمی اصفهان و نفت سپاهان را تشکیل میدهند.
محصولات :
بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره، حلالهای ویژه، گوگرد، انواع سوخت هواپیما
شرکت پالایش نفت خلیج فارس
شرکت نفت ستاره خلیج فارس در سال 1385 با هدف طراحی، مدیریت، تامین منابع مالی، احداث، بهرهبرداری، تعمیر و نگهداری از پالایشگاه میعانات گازی به ثبت رسید. این پالایشگاه مدرنترین پالایشگاه خاورمیانه است که با مساحتی حدود 730 هکتار در 25 کیلومتری غرب بندرعباس واقع شده است. تامین خوراک ستاره خلیج فارس توسط خط لولهای به طول 388 کیلومتر و به قطر 36 اینچ با ظرفیت دریافت 840.000 بشکه در روز صورت میپذیرد که این خط لوله با پیمایش استانهای بوشهر، فارس و هرمزگان از مسیری صعب العبور میگذرد. ابرپالایشگاه ستاره خلیج فارس به منظور حفظ و استمرار عملیات برداشت گاز از میدان مشترک پارس جنوبی و کاهش آلایندههای زیست محیطی و تضمین خودکفایی کشور در تامین فرآوردههای استراتژیک انرژی مانند بنزین و نفتگاز ایجاد شده و فراواردههایی همچون گاز مایع، هیدروژن، گوگرد، سوخت جت و انواع حلالها را تولید میکند. در سال رونق تولید و پس از افتتاح فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس و تثبیت تولید 41 میلیون لیتر بنزین در روز، فرآیند افزایش ظرفیت آغاز شد و توان تولید بنزین این پالایشگاه به 47 میلیون لیتر در روز با استاندارد یورو 5 افزایش یافت که سهم این پالایشگاه در تامین بنزین کشور را به حدود 50 درصد میرساند. اینک با تصویب فاز چهارم ستاره خلیج فارس به نام «طرح بهینهسازی ظرفیت و رفع موانع تولید سه فاز موجود» ، شاهد افزایش 180 هزار بشکه ای تزریق خوراک از 360 به 540 هزار بشکه میعانات گازی خواهیم بود و این مساله نقشی اساسی در تامین خوراک پتروشیمیهای کشور خواهد داشت. ستاره خلیج فارس به عنوان بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی جهان هم اکنون جایگاهی استراتژیک در توازن انرژی کشور و منطقه ایفا میکند و توانسته است ایران را از وارد کننده بنزین به صادرکننده بالقوهی این محصول استراتژیک تبدیل کند.
محصولات :
گازوئیل، هیدروژن، بنزین
پالایشگاه نفت جی
شركت پالايش نفت جي با سرمايه گذاري صندوق بازنشستگي کارکنان صنعت نفت (100% سهامدار ) در سال ۱۳۸۲ تأسيس گرديده است، اين شركت با ظرفيت اسمي 1،800،000 تن بعنوان بزرگترين واحد توليدكننده انواع قير در منطقه خاورميانه ميباشد
از ویژگیهای بارز این شرکت تنوع محصولات تولیدی آن میباشد که این امکان را برای مشتری فراهم میآورد با توجه به شرایط آب و هوایی و نوع کاربری محصول ، محصول مورد نیاز خود را خریداری نمایند. بیش از 70% تولیدات پالایش نفت جی صادر میگردد.
این شرکت توانسته است بیش از %45 تولید قیر کل کشور را به خود اختصاص دهد. از عمدهترین اهداف این شرکت، تامین نیازهای داخل کشور برابر با استانداردهای روز دنیا و همچنین حضور موفق در بازارهای منطقه و جهان و عرضه محصولات با کیفیت برتر می باشد. این شرکت دارای سه واحد مجزای قیرسازی برای تولید انواع قیرهای دمیده و قیرهای محلول است.
ظرفیت اسمی تولید سالانهی کارخانه 1،800،000 تن میباشد.
ظرفیت تولید قیرهای دمیده 40،000 بشکه در روز.
ظرفیت تولید قیرهای محلول 7،100 بشکه در روز.
ظرفیت ذخیرهسازی در مجتمع قیرسازی نفت جی 500.000 بشکه در روز.
محصولات :
قیرهای دمیده، قیرهای محلول، قیرهای امولسیونی، قیرهای اصلاح شده
شرکت پالایش نفت شهید تندگویان تهران
پالايشگاه شماره ۱:
با توجه به نيازهاى بازار داخلى به فراوردههاى نفتى احداث اين پالايشگاه از سال ۱۳۴۴ آغاز و در تاريخ ۱۳۴۷ تكميل شد. ظرفيت اوليه اين پالايشگاه ۸۵.۰۰۰ بشكه در روز بود كه با انجام تغييراتى در طراحى آن در سال ۱۳۵۵ ظرفيت آن به ۱۲۵.۰۰۰ بشكه در روز افزايش يافت.
پالايشگاه شماره ۲:
رشد مصرف فرآوردههاي نفتي و ضرورت تامين نياز بازار داخلي ؛ تاسيس و راه اندازي پالايشگاه دوم ، با ظرفيت ۱۰۰،۰۰۰ بشكه در روز را در سال ۱۳۵۲ ايجاب نمود.
در سال ۱۳۸۲ ظرفيت اين پالايشگاه به ۱۲۵،۰۰۰ بشكه در روز افزايش يافت .
خوراك هر دو پالايشگاه از طريق دو خط لوله ۲۴ و ۲۶ اينچ از حوزه نفتي مارون ، اهواز ، سراجه قم و همچنين از منابع آسياي ميانه تامين ميشود.
محصولات :
گاز مايع، نفتاي سبك و سنگين، بنزين ، نفتاي امتزاج، نفت سفيد، نفت گاز سبك و سنگين، نفت گاز مومدار ( خوراك آيزوماكس برش هاي سبك و سنگين، پايه تهيه روغن، گوگرد.
شرکت پالایش نفت بندرعباس
شركت پالايش نفت بندرعباس يكي از 9 شركت پالايشي كشور است كه در فضايي به وسعت تقريبي 700 هكتار در كرانه شمالي آبهاي خليج فارس و مجاورت شهر بندرعباس احداث و در سال 1376 مورد بهره برداري قرار گرفت . اين مجموعه به منظور تأمين بخشي از فرآوردههاي نفتي مورد نياز كشور و امكان صدور فرآوردههاي مازاد تاسيس شده است . ظرفيت اسمي پالايشگاه بندرعباس تا پايان تيرماه سال 1387 به ميزان 232 هزار بشكه در روز بوده است كه با تلاش نيروهاي متعهد و متخصص داخلي در مرداد 1387 به ظرفيت 320 هزار بشكه در روز رسيد. این شرکت هم اكنون با ظرفيت 350 هزار بشكه در روز مشغول فعاليت است و خوراك آن شامل 300 هزار بشكه نفت خام سنگين و 30 هزار بشكه ميعانات گازي استحصالي از منابع گازي سرخون و 20 هزار بشكه نفت خام سبك جزيره هنگام است و بيشترين فرآورده هاي ميان تقطير را توليد ميكند.
محصولات :
گاز مایع، بنزین موتور، نفتای سنگین صادراتی، سوخت جت، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره، حلال، آیزوریسایکل، لوبکات سنگین، گوگرد، VAC SLOPS، VAC.BOT
شرکت پالایش نفت لاوان
شرکت نفت پالایش لاوان، به عنوان یکی از شرکتهای پالایشی خصوصی شده بر اساس سیاستهای اصل 44 قانون اساسی، فعالیت خود را در زمینه تامین نفت خام و میعانات گازی و انجام عملیات پالایش خوراک دریافتی به منظور تولید فرآردههای نفتی و عرضه آنها به مشتری از سال 1377 آغاز نموده و در حال حاضر حدود 3 درصد حجم پالایش نفت خام و میعانات گازی داخل کشور و به تبع آن تولید فرآوردههای نفتی مورد نیاز کشور در پالایشگاه نفت لاوان تولید میگردد.
محصولات :
گاز، نفتای سبک شیرین، نفت گاز، نفت کوره
شرکت پالایش نفت کرمانشاه
پالایشگاه نفت کرمانشاه در سال ۱۳۰۱ با ظرفیت روزانه 2.000 بشکه به بهرهبرداری رسید. این پالایشگاه در زمان خود دومین پالایشگاه ایران بود و نفت خام آن از میدان نفتی نفتشاه تأمین میشد، اما از سال ۱۳۴۸ با نیاز به افزایش تولید نفت تأسیسات این پالایشگاه تغییر کرده و مجدداً در سال ۱۳۵۰ این پالایشگاه با ظرفیت روزانه 15.000 بشکه آغاز به کار کرد. در حال حاضر با نام شرکت پالایش نفت کرمانشاه فعالیت میکند. ظرفیت اسمی این پالایشگاه ۲۵.۰۰۰ بشکه در روز و ظرفیت عملیاتی آن ۳۰.۰۰۰ بشکه در روز میباشد. خوراک نفت خام این پالایشگاه شامل نفت خام، نفت شهر سرکان، مالکوه در شهرستان پلدختر و اهواز – آسماری میباشد.
این شرکت علاوه بر تولید فـرآوردههـای نفتی، خـوراک نفت سفید شرکـت پتروشیمی بیستون را تأمین مینماید. در حال حاضر خوراک شرکت ترکیبی از نفت خام سبک نفت شهر و سنگین جنوب میباشد که این اختلال موجب گردید تا ظرفیت عملیاتی به 25.000 بشکه در روز برسد.
محصولات :
گاز مایع، بنزین موتور، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره، پنتان
شرکت پالایش نفت شیراز
شرکت پالایش نفت شیراز در کیلومتر ۲۲ جادهی شیراز- اصفهان واقع شده است. ظرفیت طراحی شدهی این پالایشگاه 40.000 بشکه در روز معادل ۲ میلیون تن در سال میباشد. طبق طراحی خوراک نفت خام مورد نیاز به وسیلهی یک خط لولهی ۱۰ اینچی به طول ۲۳۰ کیلومتر از چاههای نفتی منطقه گچساران تأمین میشود. مراحل طراحی و ساخت این پالایشگاه از سال ۱۳۴۹ شروع شد و در سال ۱۳۵۲ به اتمام رسید و در همـان سال مورد بهرهبرداری قرار گرفت.
در حال حاضر، خوراک مورد نیاز این شرکت علاوه بر خط لوله گچساران، بوسیله خط لوله ده اینچی بطول ۱۱۰ کیلومتر از منابع نفتی سروستان و خط لوله ۸ اینچی بطول ۲۲۷ کیلومتر از میعانات آغار و دالان تأمین میگردد .
محصولات :
گاز مایع، بنزین معمولی، بنزین جت، نفت جت، نفت سفید، گازوئیل، نفت کوره، وکیوم سیلابس، حلال، نفتای سنگین، قیر، وکیوم باتوم، گوگرد، ایزوریسایکل، ایزوفید
شرکت پالایش نفت تبریز
شرکت پالایش نفت تبریز در وسعت جغرافیائی 200 هکتار به ارتفاع 1362 متر از سطح دریا در جنوب غربی شهر تبریز احداث گردیده است و بدلیل قرار گرفتن در منطقه خاص در فاصلههای کمتر از 300 کیلومتر در مجاورت و همسایگی چهار کشور آذربایجان به همراه جمهوری خود مختار نخجوان، ترکیه، عراق و ارمنستان واقع گردیده است.
شرکت پالایش نفت تبریز در سال 1353 طراحی و پس از اتمام مراحل احداث در بهمن سال 1356 با ظرفیت اسمی 80.000 بشکه در روز راهاندازی گردید. افزایش ظرفیت تولید 110.000 بشکه در سال 1371 با تلاش کارشناسان و متخصصین داخلی برگ زرینی است که در این شرکت رقم خورده است .شرکت پالایش نفت تبریز هم اکنون سهم حدود 7 درصدی از توان تصفیه نفت خام کل کشور را بخود اختصاص داده و بخشی از سوخت مایع مورد نیاز شمال غرب کشور (استانهای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان و کردستان) را برعهده دارد.
نفت خام مورد نیاز از میادین نفتی اهواز – آسماری/ دزفول شمالی از طریق تاسیسات ری توسط یک خط لوله 16 اینچ تامین میشود. در سال 1382 با هدف فرآورش نفت خام کشورهای حوزه دریای خزر و رفع تنگناهای طرح افزایش ظرفیت ، پروژهای تحت عنوان( CROS Caspian Sea Republic Oil Swap ) اجرا گردیده و طی آن شرکت توانایی فرآورش نفت خامهای متنوع و سنگین را کسب نموده است.
براساس اصل 44 قانون اساسی از سال 1389 به تدریج واگذاری سهام شرکت پالایش نفت تبریز از طریق بورس آغاز و ماهیت شرکت از نوع سهامی خاص به سهامی عام تبدیل گردید.
محصولات :
گاز مایع، بنزین موتور، نفت سفید، نفت گاز، V.B، نفت کوره سنگین، نفت کوره سبک، گوگرد، حلال، برشهای روغنی، ATK