واحدهای تولید کننده مس در ایران
شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی)
شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان در سال در ۱۳۵۱ تاسیس شد و در سال ۱۳۵۵ به شرکت ملی صنایع مس ایران که شامل تمام فعالیتهای معادن مس در کشور است، تغییر نام یافت. این شرکت در سال ۱۳۸۵ در بورس تهران پذیرفته شد. معادن مس سرچشمه و میدوک و معدن مس سرنگون در آذربایجان شرقی مهمترین معادن مس کشور میباشند.
مس سرچشمه در ۲۲ کیلومتری جنوب رفسنجان که شامل خط تولید تغلیظ، مولیبدن، ذوب، پالایشگاه ریخته گری و لیچینگ میباشد، واقع شده است. مس میدوک در ۲۰ کیلومتری شهر بابک نیز شامل معدن، کارخانههای تغلیظ و لیچینگ میباشد. کارخانه مس خاتون آباد نیز در ۲۲ کیلومتری شهر بابک نزدیک مس میدوک واقع شده و کارخانههای ذوب، پالایشگاه و فرو مولیبدن را در اختیار دارد. مس سرنگون، یکی دیگر از کارخانههای مس در ۲۲ کیلومتری ورزقان آذربایحان شرقی واقع شده که خط تولید آن شامل معدن و کارخانه های تغلیظ و مولیبدن است.
اکتشاف، استخراج و بهره برداری از معادن، تولید و فروش محصولات مس در بازارهای داخلی و خارجی از جمله وظایف این شرکت میباشد. از عمده فعالیتهای شرکت ملی صنایع مس ایران می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اکتشاف مواد معدنی و استخراج سنگ سولفوری و اکسید مس
- تولید کنسانتره مس و کنسانتره مولییدن
- تولید آند و کاتد مسی، بیلت، اسلب اکسید مولییدن
محصولات تولیدی شرکت را میتوان به چند دسته تقسیم نمود:
- خاک معدنی محتوی مس که اولین محصول تولیدی میباشد.
- محصولات میانی مانند کنسانتره
- محصولات نهایی مانند کاتد که درواقع ورودی فرایند تولید مفتول و آلیاژهای دیگر میباشد.
- محصولات با مصارف خاص مانند مفتول
ظرفیت اسمی محصولات شرکت با توجه به بهرهبرداری از پروژههای توسعه طبق جدول زیر گزارش شده است:
فرآیند کلی تولید مس توسط شرکت ملی مس ایران به این صورت میباشد که ابتدا استخراج سنگ محتوی مس که معمولا عیار زیر ۱ درصد دارد صورت گرفته و سپس تبدیل به کنسانتره مس با عیار ۲۵ درصد میشود. در نهایت فرآیند ذوب و پرعیارسازی به منظور تولید مس با درجه خلوص بالا در حدود بیش از ۹۹ درصد صورت میپذیرد.
لازم به ذکر است که علی رغم تنوع بالای محصولات شرکت، بیش از ۹۰ درصد فروش شرکت شامل کنسانتره، کاتد و مفتول است.
شرکت صنایع مس شهید باهنر (فباهنر)
در اردیبهشت ماه سال ۱۳۶۲ زمینی به مساحت ۷۸۵ هکتار در ۲۱ کیلومتری کرمان و ۱۲ کیلومتری بزرگراه کرمان – باغین به منظور تاسیس مجتمع صنایع جانبی مس در نظر گرفته شد. در فروردین ماه سال ۱۳۶۵ براساس صورتجلسه مجمع فوق العاده نام شرکت به صنایع مس شهید باهنر تغییر یافت و در نهایت در سال ۱۳۷۴، شرکت در بورس اوراق بهادار تهران مورد پذیرش قرار گرفت.
محصولات شرکت شامل موارد زیر میباشند:
- تسمه و ورق مسی
- تسمه و ورق برنجی
- مطلس
- لوله مسی
- لوله برنجی
- مقاطع مسی
- مقاطع برنجی
ظرفیت اسمی مس شهید باهنر حدود ۷۷۵۰۰ تن گزارش شده و نرخ گذاری محصولات شرکت نیز براساس نرخ LME(بازار بورس فلزات لندن) انجام میشود. مقاصد فروش محصولات نیز هم بازارهای داخلی و هم بازارهای خارجی میباشد.